Czego się dowiesz z tego tekstu?
- jak wygląda proces kształtowania zespołu,
- jakie są 4 fazy procesu grupowego,
- jakie są zadania lidera w tym procesie,
- jak przebiega faza rozwiązywania zespołu.
O wspierającej roli HR Business Partnera, w procesie budowania zespołu, przeczytasz w części II.
Budowanie zespołu to proces
Niezależnie od tego, czy tworzymy zespół osób pracujących ze sobą na co dzień, czy taki który ma operować w trybie projektowym – wszystkie zespoły przejdą przez taki sam cykl rozwoju i zmian. Przeciwności po drodze może być sporo, a kluczem do sprawnego przejścia przez cały proces jest zrozumienie poszczególnych jego etapów.
Lider, który wie, co go czeka, lepiej kieruje grupą, może dużo zaplanować i umiejętnie zarządzać napięciem. Nie panikuje, kiedy pojawiają się spięcia. Jest świadomy, że każdy zespół przechodzi przez wszystkie wskazane etapy, więc nie próbuje np. unikać fazy, w której pojawiają się konflikty.
Poszczególne etapy kształtowania zespołu następują zwykle w tej samej kolejności, choć mogą różnić się długością trwania. Bez względu na rodzaj grupy, proces ten zachodzi – mniej lub bardziej burzliwie – w każdym zespole. Szczegółowo przedstawia to model B. Tuckmana (1965 r.)
Od formingu do performingu – 4 fazy budowania zespołu:
- Formowania (ang, forming) – formowanie zespołu, poznawanie się grupy i ustalenie celu, jaki będą realizować. Uczestnicy grupy podchodzą do siebie z rezerwą, obawami, bez specjalnego zaufania, sprawdzają wzajemne relacje. Zapoznają się z zadaniami, które im powierzono.
- Docierania (ang. storming) – docieranie się członków zespołu, poznawanie różnic, przekraczanie granic. Między członkami zespołu pojawiają się konflikty. Jest to “burza” w procesie grupowym, intensywna wymiana zdań, pomysłów i poglądów.
- Normowania (ang. norming) – stabilizowanie się zespołu dzięki wypracowaniu wspólnych zasad. Normują się reguły współpracy. W tej fazie następuje rozwiązanie konfliktów, zespół osiąga kompromisy odnośnie odpowiedzialności i ról poszczególnych członków. Grupa zaczyna funkcjonować jako “całość”, pojawia się otwartość i bezpośrednie rozmowy.
Wyników (ang. performing) – to już autentyczna współpraca. Najważniejsza dla zespołu staje się efektywna praca i cel, który chcą zrealizować. Na dalszy plan schodzą podziały, narzędzia czy odmienne podejście do procesów. Cała grupa czuje się odpowiedzialna za swoją pracę, każda osoba wie co i jak robić, panuje dobra atmosfera.
Rola lidera w budowaniu zespołu
W każdej z tych faz menedżer kierujący zespołem ma ważne zadania, od których zależy, jak szybko zespół przejdzie do kolejnej fazy. A wyzwanie jest niełatwe, bo lider, który chce zbudować współpracujący zespół musi reagować na bieżąco, “wczuwać” się w grupę, obserwować, wspierać, ustalać zasady. Wyczucie czasu jest tu kluczowe, poszczególne działania powinny odbywać się w odpowiednim momencie.
Jednocześnie to właśnie lider musi pracować nad budowaniem zaufania i autorytetu wśród członków swojego zespołu oraz dobrze ich poznać. Zapewnić wszystko, co potrzebne, aby sprawnie i możliwie jak najszybciej dojść do fazy performingu.
Jakie konkretne wyzwania i zadania czekają lidera na poszczególnych etapach?
Forming:
- ustal główne cele całego zespołu i cele osobiste każdego z członków grupy,
- stwórz strukturę zespołu, określ zadania i przedstaw metody pracy,
- wspieraj wzajemne poznawanie się osób w zespole,
- zapewnij odpowiednie narzędzia i wspieraj swoją wiedzą oraz zaangażowaniem.
Storming:
- wysłuchuj wszystkich członków zespołu,
- rozwiązuj konflikty,
- postaw na autentyczność, bądź blisko grupy i buduj zaufanie,
- postaw na szczerą wymianę opinii, pamiętaj o feedbacku.
Norming:
- buduj poczucie odpowiedzialności za cele w zespole,
- wspieraj samoorganizację pracy zespołu i zacieśnianie więzi,
- pilnuj, żeby zespół nie cofał się do poprzedniej fazy, tylko szedł naprzód.
Performing:
- wycofaj się z kluczowych prac zespołu, nie ingeruj w nie, tylko obserwuj,
- wspieraj autonomię pracy w grupie,
- bądź zawsze dostępny, służ pomocą, radą, wiedzą.
Burzliwe kształtowanie się zespołów powinno doprowadzić do fazy stabilizacji – komfortowej i wartościowej pracy przy wsparciu lidera tylko wtedy, kiedy jest to konieczne.
Ostatnia faza - rozwiązanie zespołu
Ale wszystko co dobre, szybko się kończy… Naturalną fazą dla kończących współpracę zespołów jest poczucie zawieszenia, pustki, a nawet żałoby (ang. adjouring). To etap, kiedy kończymy intensywne prace, rozstajemy się z ludźmi, których cenimy i których zdążyliśmy po prostu polubić. To moment szczególnie trudny dla osób, które czuły się mocno związane z projektem i członkami zespołu, a na koniec są emocjonalnie rozbite, nie radzą sobie ze zmianą.
I znów na scenę wchodzi lider. To jego rolą jest wesprzeć zespół na tym etapie, przygotować odpowiedni feedback, referencje, podkreślić wspólnie odniesione sukcesy i zachęcić do tworzenia wspólnej sieci networkingowej. Celebrować osiągnięcia, docenić wkład pracy każdej osoby z zespołu, poprosić o wzajemną wymianę opinii i… wyciągnąć wnioski na przyszłość.
Zbudować zespół idealny
Wyobraź sobie zespół, w którym każdy wnosi wartość, pracownicy uzupełniają się, a przy tym czerpią satysfakcję z pracy. Są zmotywowani i każdego dnia starają się jak najlepiej wykonać swoje obowiązki. Nie boją się prezentować swoich pomysłów, wspierają się i z sukcesem realizują ambitne cele biznesowe. To ideał, do którego możesz i powinieneś jako lider dążyć.
Nie łudź się jednak – nie będzie łatwo. Dlatego warto wesprzeć się wiedzą i doświadczeniem osób, które budowały i prowadziły dziesiątki zespołów i setki szkoleń z zakresu budowania zespołu. W kursie dla HR “Budowanie zespołu” prowadzonym przez Beatę Jacak-Drabik i Tomasza Knittera znajdziesz praktyczną wiedzą skierowaną dla HR-owców.
Mamy nadzieję, że dzięki temu kursowi z większą pewnością siebie wyruszysz w podróż w nieznane i zbliżysz się do ideału, który zarysowaliśmy. Gotów do drogi?
